Η ραγάδα πρωκτού εκδηλώνεται με ένα τραύμα ή σκίσιμο στο εσωτερικό τμήμα του πρωκτικού σωλήνα. Γίνεται αντιληπτή στο βλεννογόνο της συγκεκριμένης ανατομικής περιοχής, κοντά στον πρωκτικό σφιγκτήρα, φτάνοντας έως τις ίνες του έσω πρωκτικού σφιγκτήρα. Το σκίσιμο αυτό διαταράσσει την ομαλή συνέχεια του σωλήνα του πρωκτού, προκαλώντας έλκος που εκδηλώνεται τοπικά. Μόλις προκληθεί μια ραγάδα πρωκτού, οδηγεί σε επαναλαμβανόμενο τραυματισμό. Ο εκτεθειμένος εσωτερικός μυς του σφιγκτήρα κάτω από το σκίσιμο εκδηλώνει επαναλαμβανόμενους σπασμούς. Ο σπασμός απομακρύνει επίσης τις άκρες του τραύματος, καθιστώντας δύσκολη την επούλωση της πληγής. Έπειτα, προκαλείται περαιτέρω ρήξη του βλεννογόνου κατά τη διάρκεια των κενώσεων. Αυτή η κατάσταση οδηγεί στην ανάπτυξη χρόνιας ραγάδας πρωκτού σε σημαντικό αριθμό ασθενών.

Η ραγάδα πρωκτού εμφανίζεται εξαιτίας κάποιου τραυματισμού στον πρωκτικό σωλήνα, αλλά και της έντονης μορφής σύσπαση του σφιγκτήρα του πρωκτού. Αυτή η κατάσταση δημιουργείται συνήθως σε περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας, καθώς η διέλευση σκληρών κοπράνων αλλά και η καταπόνηση κατά την κένωση ευνοούν την πρόκληση τραυματισμών στον πρωκτικό σωλήνα. Η χρόνια διάρροια μπορεί να αποτελέσει παράλληλα αιτία εμφάνισης της πάθησης, όπως και η ύπαρξη φλεγμονοδών παθήσεων του εντέρου, δηλαδή ελκώδους κολίτιδας και νόσου του Crohn. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα και αφροδίσια νοσήματα, όπως η μόλυνση από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HIV) και η σύφιλη, εντείνουν την εμφάνιση της πάθησης. Καταστάσεις όπως ο φυσιολογικός τοκετός και η πρωκτική σεξουαλική επαφή ενδέχεται να προκαλέσουν τραύμα στην περιοχή του πρωκτικού σωλήνα. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, η εμφάνιση του συγκεκριμένου τραύματος μπορεί να οφείλεται και σε καρκίνο του πρωκτού.

Η πάθηση αυτή μετατρέπεται σε επώδυνη ιατρική κατάσταση για τον ασθενή, καθώς ασκείται στον πρωκτικό σφιγκτήρα σημαντικό ποσοστό πίεσης. Η ραγάδα πρωκτού μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα κάθε ηλικίας, ακόμα και σε νεογνά. Τα βασικότερα συμπτώματα που προκαλεί η συγκεκριμένη πάθηση είναι ο οξύς και έντονος πόνος στην πρωκτική περιοχή, τόσο κατά τη διάρκεια των κενώσεων, αλλά ενδέχεται να διαρκέσει και αρκετή ώρα μετά. Ο οξύς αυτός πόνος προκαλεί σπασμούς στον έσω πρωκτικό σφιγκτήρα, αναστέλλοντας την επούλωση της ραγάδας. Παράλληλα, εντοπίζεται μικρής έκτασης αιμορραγία, αίσθημα τσουξίματος και καύσου, ενώ μπορεί να γίνεται ορατό το σκίσιμο της ραγάδας στην επιφάνεια του ανοίγματος του πρωκτού. Σε περιπτώσεις χρόνιας μορφής της πάθησης, ενδεχομένως να εκκρίνεται βλέννα και ο ασθενής να αισθάνεται κνησμό. Η διαδικασία επούλωσης μιας ραγάδας πρωκτού μπορεί να προκαλέσει τη φλεγμονή των φλεβών της περιοχής και κατά συνέπεια την εκδήλωση αιμορροΐδων στην περιοχή του τραύματος.

Η διάγνωση της πάθησης πραγματοποιείται με τη λήψη του ιστορικού του ασθενούς και τη διενέργεια κλινικής εξέτασης. Έπειτα, ακολουθεί η διαμόρφωση του κατάλληλου θεραπευτικού πλάνου. Σε πρώτο στάδιο, συστήνεται συντηρητική αντιμετώπιση με σκοπό την ελάττωση των σπασμών του σφιγκτήρα, την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας και κατά συνέπεια την επούλωση του σκισίματος της ραγάδας. Η προσθήκη φυτικών ινών στη διατροφή του ασθενούς και κατανάλωση άφθονου νερού βελτιώνει τη δυσκοιλιότητα, σε συνδυασμό με τη χορήγηση φαρμάκων που διευκολύνουν τις κενώσεις. Παράλληλα, μπορεί να χορηγηθούν τοπικά αναισθητικά για ελάττωση του πόνου αλλά και φαρμακευτικές αλοιφές που επιταχύνουν την επούλωση. Επίσης, συνιστάται ο ενδελεχής καθαρισμός της περιοχής, για την αποφυγή ανάπτυξης μόλυνσης. Εάν η συντηρητική αγωγή δεν επιτύχει τα κατάλληλα αποτελέσματα, τότε ενδείκνυται χειρουργική αντιμετώπιση. Η πιο διαδεδομένη επέμβαση για τη θεραπεία μιας ραγάδας πρωκτού είναι η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή. Σε περίπτωση που οι ασθενείς επιθυμούν να αποφύγουν το χειρουργείο, εναλλακτικές μη επεμβατικές μέθοδοι όπως η θεραπεία ραγάδας πρωκτού με botox μπορούν να προσφέρουν αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα στην ίαση της πάθησης.