Οι αιμορροΐδες αποτελούν τύπο αγγείων και φλεβών στον πρωκτικό σωλήνα, με βασικό ρόλο τους την παροχή ενός προστατευτικού στρώματος και τη ρύθμιση της αποβολής των κοπράνων. Εντοπίζονται φυσιολογικά σε κάθε ανθρώπινο οργανισμό, ωστόσο μπορεί να αναπτύξουν παθολογική συμπτωματολογία σε περίπτωση ερεθισμού ή διόγκωσής τους. Η συγκεκριμένη πάθηση ορίζεται ως αιμορροϊδοπάθεια, πλήττοντας ένα σημαντικό αριθμό ατόμων των δυτικών κοινωνιών. Εξαιτίας της εξαιρετικά ευαίσθητης θέσης και της τάσης των αιμορροϊδικών φλεβών να παρουσιάζουν φλεγμονή και πρόπτωση, η διόγκωση αυτών αποτελεί μία από τις πιο κοινές αιτίες παθολογίας του πρωκτού.
Οι αιμορροΐδες συνήθως αναπτύσσονται όταν το πλαίσιο στήριξης του συνδετικού ιστού στον πρωκτικό σωλήνα εξασθενεί, λόγω ηλικίας ή αυξημένων ενδοκοιλιακών πιέσεων. Στους βασικούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της συγκεκριμένης πάθησης εντάσσεται η χρόνια δυσκοιλιότητα, καθώς η καταπόνηση για την αποβολή των κοπράνων ασκεί πρόσθετη πίεση στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αιμορροΐδες, αλλά και η χρόνια διάρροια. Παράλληλα, η παρατεταμένη ώρα σε καθιστή θέση, ειδικά στην τουαλέτα, αλλά και η κατανάλωση τροφών με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση αιμορροΐδων.
Παράλληλα, η εγκυμοσύνη ευνοεί την εκδήλωση της συγκεκριμένης πάθησης, καθώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι ιστοί στο ορθό γίνονται πιο αδύναμοι και οι ορμόνες κάνουν τις φλέβες να χαλαρώνουν και να διογκώνονται. Άλλοι παράγοντες που διευκολύνουν την εκδήλωση αιμορροϊδοπάθειας είναι η γήρανση, καθώς η πάθηση είναι πιο συχνή σε ενήλικες άνω των 50 ετών. Ωστόσο, μπορούν να την αποκτήσουν τόσο νέοι όσο και παιδιά. Η παχυσαρκία, αλλά και η κληρονομική προδιάθεση αυξάνουν την τάση για ανάπτυξη αιμορροΐδων. Τέλος, η επανειλημμένη ανύψωση βαρέων αντικειμένων αλλά και η πρωκτική σεξουαλική επαφή μπορεί να οδηγήσει σε αιμορροΐδες ή να επιδεινώσει τις ήδη υπάρχουσες.
Οι αιμορροΐδες, ανάλογα με την περιοχή εμφάνισής τους, διακρίνονται σε εσωτερικές και εξωτερικές. Οι εσωτερικές αιμορροΐδες εντοπίζονται μέσα στο ορθό. Είναι στην πλειοψηφία τους ανώδυνες, ωστόσο τείνουν να παρουσιάζουν αιμορραγία. Διακρίνονται σε 4 τύπους, ο καθένας εκ των οποίων ορίζεται με βάση το βαθμό πρόπτωσης που παρουσιάζει. Μια πιο σοβαρή και επώδυνη μορφή εσωτερικών αιμορροΐδων είναι εκείνες που παρουσιάζουν μόνιμη πρόπτωση, δηλαδή προβάλλουν μέσα από τον πρωκτό. Μερικές φορές, ο πρωκτικός σφιγκτήρας μπορεί να προκαλέσει στραγγαλισμό στις φλέβες που παρουσιάζουν μόνιμη πρόπτωση. Τέλος, οι εξωτερικές αιμορροΐδες εντοπίζονται κάτω από το δέρμα γύρω από τον πρωκτό. Τόσο οι εσωτερικές όσο και οι εξωτερικές αιμορροΐδες ενδέχεται να παρουσιάσουν θρόμβωση, αν και το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι πιο κοινό στις εξωτερικές. Σε αυτή την περίπτωση το αίμα που συγκεντρώνεται στο εσωτερικό της διογκωμένης αιμορροϊδικής φλέβας έχει πήξει, γεγονός που μπορεί να καταστεί αρκετά επώδυνο στις εξωτερικού τύπου αιμορροΐδες.
Τα συμπτώματα των αιμορροΐδων βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τον τύπο τους. Οι εσωτερικές αιμορροΐδες συνήθως προκαλούν ορθική αιμορραγία ενώ οι εξωτερικές αιμορροΐδες εμφανίζονται με την παρουσία εξογκώματος και οιδήματος στην περιοχή του πρωκτού, κνησμό ή ερεθισμό, παράλληλα με εκδήλωση δυσφορίας, και πόνου μέσα ή γύρω από τον πρωκτό. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι άβολα ή ανησυχητικά, αλλά συχνά βελτιώνονται από μόνα τους μετά από μερικές ημέρες.
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν υποχωρούν, τότε η πάθηση χρήζει ιατρικής αντιμετώπισης. Σε πρώτο στάδιο, συστήνεται συντηρητική θεραπεία με αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, όπως η πρόσληψη φυτικών ινών, η κατανάλωση άφθονου νερού και ο περιορισμός πικάντικων και λιπαρών τροφών. Παράλληλα, χορηγούνται φάρμακα όπως υπακτικά, αλοιφές ή επιθέματα. Αν η συντηρητική θεραπεία αποτύχει, τότε ακολουθεί χειρουργική αντιμετώπιση. Πλέον, είναι ευρέως διαδεδομένες νεότερες χειρουργικές μέθοδοι, όπως η επέμβαση αιμορροΐδων με laser αλλά και η μέθοδος D.G.H.A.L.